Double Standards. Η μεγάλη μάστιγα του gaming. Οκ, είναι πολλές οι μάστιγες του gaming, αλλά κι αυτό δεν πάει πίσω. Σήμερα θα μιλήσουμε λίγο για το πώς το να έχεις δύο μέτρα και δύο σταθμά πηγαίνει πίσω το gaming, πώς το να αλλάζεις τις λέξεις αλλάζεις όλη την πρόσληψη ενός παιχνιδιού και πως μερικοί κρίνουν κυριολεκτικά κατά το δοκούν τα παιχνίδια χωρίς ίχνος επιχειρήματος ή έστω λογικής. Θα σας κακοκαρδίσουμε; Σίγουρα. Αλλά κάποιος πρέπει να τα πει και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους ή τουλάχιστον να κάνει λίγο τον δικηγόρο του διαβόλου.
Double Standards: Νοσταλγία
Αν υπάρχει ένας που να είναι ειδικός στην νοσταλγία, αυτός είναι ο Boomer Gamer. Κυριολεκτικά το μισό περιεχόμενο είναι για παιχνίδια που βγήκαν πριν δεκαετίες και γιατί είναι σημαντικά για την βιομηχανία. Είμαι ο πρώτος που θα μιλήσει για το πόσο πρωτοποριακά ήταν τα παλιά παιχνίδια και πόσο πιο επιδραστικά ήταν.
Επίσης όμως είμαι ο πρώτος που θα παραδεχτεί πως η νοσταλγία θολώνει την κρίση μας. Είναι εύκολο να ρομαντικοποιούμε το παρελθόν και να πιστεύουμε πως τα πράγματα ήταν καλύτερα από όσο ήταν. Επιτυχημένα παιχνίδια έχουν πέσει στην αφάνεια. Παιχνίδια που πήγαν άπατα, ανακαλύπτονται πάλι ως κρυφά διαμάντια. Η αναπόληση του παρελθόντος είναι άτιμο πράγμα, και πολύ συχνά πέφτουμε στη παγίδα του.
Έτσι πολλές φορές κρίνουμε ένα παιχνίδι πολύ με μεγαλύτερη επιείκεια, επειδή ήταν παλιά και μας άρεσε όταν το παίξαμε, ακόμη κι αν έβγαινε σήμερα θα πήγαινε άπατο. Κλασικό παράδειγμα η Bethesda. Όλοι κράζουμε επειδή βγάζουν το ίδιο παιχνίδι εδώ και δεκαπέντε χρόνια, χωρίς να προβληματιζόμαστε πώς πράγματα που δεχόμαστε στο Skyrim τα θεωρούμε κατάπτυστα στο Starfield. Βλέπω ανθρώπους να περνάνε καλά με το Skyrim και να καταπίνουν τα άπειρα προβλήματα του, αλλά με το που το ακούνε Starfield ή Fallout 4 βγάζουν φλύκταινες.
Ανάποδη νοσταλγία
Η νοσταλγία λειτουργεί και ανάποδα. Δεν νοσταλγούμε μόνο καλά παιχνίδια που τα βλέπουμε τέλεια. Νοσταλγούμε καλά παιχνίδια ήταν μέτρια όταν βγήκαν και απέκτησαν cult status. Κλασικότερο παράδειγμα το New Vegas της Obsidian. Fact: To New Vegas πούλησε λιγότερα αντίτυπα και από το 3 και από το 4. Παρόλα αυτά θεωρείται από πολλούς το καλύτερο Fallout και το καλύτερο παιχνίδι της Obsidian. Επομένως τι ισχύει; Ήταν ένα μέτριο παιχνίδι και μια μέτρια επιτυχία; ή ήταν ένα διαμάντι και έκτοτε πήραμε την κάτω βόλτα;
Διπλα στάνταρντ. Θέλετε κι άλλο παράδειγμα; Max Payne 2. To Max Payne 2 είναι το καλύτερο παιχνίδι που έχει βγάλει η Remedy. Όποιος λέει το αντίθετο, να ξέρει πως θα αμολήσω τον Ντερ… τον ΛΟΡΔΟ Ντερίλα πάνω του και μαύρο φίδι που τον έφαγε. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς. Ας βγει σήμερα single player παιχνίδι που να έχει διάρκεια 6 ώρες, και θα σας πω για πότε θα πέσει το κράξιμο βροχή. Κι ας είναι και το Max Payne.
Double Standards: Πες μου την εταιρεία σου
Τα είχα πει και στο Spiderman, τα είχα πει και στο Hogwarts Legacy. Θα τα πω και τώρα, επανάληψη μήτηρ μαθήσεως. Για τα ίδια πράγματα που κράζουμε την Ubisoft και την EA και την Naughty Dog και την Bioware και την CDPR, για τα ίδια πράγματα εκθειάζουμε παιχνίδια από την Insomniac ή την Avalanche. Ας κράζουμε και ας λέμε πως “έχει γεμίσει η αγορά με hero shooter”, αλλά μόλις έσκασε το Marvel Rivals, τρελάθηκε ο κόσμος. Πλέον η νέα μόδα θέλει κάθε παιχνίδι από την Κορέα και την Κίνα να είναι τέλειο, ακόμη κι όταν έχει αδυναμίες. Ακόμη χειρότερα: όταν χρησιμοποιεί τις ίδιες πρακτικές που στηλιτεύουμε. Η Netease δεν είναι εξαίρεση. Το ίδιο αδίστακτη εταιρεία με layoffs και microtransactions είναι.
Το ίδιο ισχύει και για τους directors, ειδικά τα μεγάλα ονόματα. Βγάζει ο Κοτζίμα παιχνίδι. Δεν πα να είναι μια παπάρα και μισή, θα είναι “αριστούργημα για λίγους”. E το ίδιο “αριστούργημα” για λίγους ήταν και το Last of Us Part 2, αλλά μην ακούσουμε Neil Druckmann, αμέσως να αρπάξουμε τις τσουγκράνες. Προς θεού, δεν λέω πως το Last of Us 2 ήταν καλύτερο από το Death Stranding. Αλλά λέω πως αν ένα παιχνίδι έχει το όνομα του Κοτζίμα απ’έξω θα είναι καλό, ακόμη κι αν το παιχνίδι δεν παίζεται.
Double Standards: Context
To context έχει μεγάλο ρόλο στην πρόσληψη ενός παιχνιδιού. Μπορεί να δικαιολογήσει πράγματα που διαφορετικά δεν θα δικαιολογούσαμε. Ή και όχι. Είναι σημαντικό να κοιτάμε όλους τους παράγοντες για ένα παιχνίδι, αλλά από την άλλη πρέπει κι αυτοί οι παράγοντες να μπαίνουν σε σωστό πλαίσιο. Για παράδειγμα, η Warhorse με την πρόσφατη επιτυχία της του Kingdom Come 2, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Αλλά ας βάλουμε λίγο συγκείμενο σε αυτό το παράδειγμα. Η Warhorse εδρεύει στην Τσεχία, μια ευρωπαϊκή χώρα, με σχετικά χαμηλούς μισθούς, σε σχέση π.χ με τα στούντιο στις Η.Π.Α. Έχει περίπου 250 άτομα. Επίσης ανήκει στο Embracer Group, που έχει ιστορικά studios – και ιστορικά layoffs. Επίσης έχει ιδρυθεί το 2011 και σε 14 χρόνια έχουν βγάλει μόνο δύο παιχνίδια.
Μέσα σε αυτό το context, τα συμπεράσματα είναι πολλά. Έστω πως όντως η Warhorse είναι όντως ένα στούντιο προς μίμηση. Είναι παράδειγμα προς μίμηση και το γεγονός πως βγάζει ένα παιχνίδι την επταετία; Αφού λέμε πως το ΑΑΑ – με την πολυετή ανάπτυξη – δεν είναι βιώσιμο. Οτι είναι ανεξάρτητοι; Δεν είναι, έχουν τις πλάτες της Embracer – κι ευτυχώς που πάει τρένο το KCD 2. Κέρδος βγάζει, αλλά έχει και χαμηλότερα λειτουργικά. Context. Τα 2 εκατομμύρια που είναι τεράστια επιτυχία για την Warhorse, είναι πολύ λίγα για μεγαθήρια της Ubi και της EA. Διπλά στάνταρ. Δεν γίνεται όταν βλέπεις αδυναμίες στο Kingdom Come να τις εντάσσεις σε ένα context, αλλά όταν βλέπεις αδυναμίες σε παιχνίδι που δεν χωνεύεις να μην εντάσσεις το context.
Διπλα κριτήρια ακόμη και στην κριτική.
Αυτό είναι ένα πολύ ύπουλο πράγμα, το οποίο το βλέπω ακόμη και σε καλούς reviewer. Για παράδειγμα ένα καλό παιχνίδι Α και ένα κακό παιχνίδι Β. Όταν θα κάνεις κριτική, θα τα κρίνεις για τα ίδια πράγματα, όχι για διαφορετικά. Δεν μπορείς να λες πως το Α είναι καλό γιατί έχει ωραία γραφικά παρά το κακό gameplay και μετά να λες το Β είναι κακό γιατί έχει κακό gameplay παρά τα καλά γραφικά. Βλέπω κριτικές να επαινούν και να θάβουν παιχνίδια για το ίδιο πράγμα. Επαινούν ένα παιχνίδι και λένε πόσο φοβερή ιστορία έχει, παρόλο που το gameplay είναι φασκελωκουκούλωτα. Μετά έρχονται και θάβουν άλλο παιχνίδι που έχει ωραία ιστορία γιατί το gameplay είναι κακό. Φίλε Reviewer αποφάσισε. Δεν μπορείς να σχολιάζεις ό,τι σε συμφέρει και να αποσιωπάς ό,τι σε συμφέρει.
Με λένε Ρίζο και όπως θέλω τα γυρίζω.
Τα Double Standards πάνε βαθύτερα από αυτό. Πολλές φορές, θα δείτε κριτικούς να χρησιμοποιούν διπλή ορολογία για το ίδιο πράγμα. Κλασικό παράδειγμα. Ένα παιχνίδι δεν κάνει κάτι διαφορετικό αλλά χρησιμοποιεί παγιωμένους μηχανισμούς. Αν μας αρέσει λέμε πως είναι “old school” και έχει “original vibes” και δεν συμμαζεύεται. Όταν δεν μας αρέσει λέμε πως είναι τετριμμένο και δεν εξελίσσεται και δεν έχει αλλάξει αρκετά. Αν μας αρέσει, λέμε πως το παιχνίδι μένει πιστό στο πνεύμα του, αν όχι λέμε πως είναι στάσιμο. Όταν μας αρέσει λέμε πως η γραφή είναι ενδιαφέρουσα και βαθιά, όταν δεν μας αρέσει λέμε πως είναι cringe. Δεν χρειάζεται καν να το δικαιολογήσουμε. Αναλόγως τα quests είναι “ρεαλιστικά” ή “βαρετά”.
Το πρόσφατο παράδειγμα – κυριολεκτικά έκλεισα το παιχνίδι για να το σημειώσω – είναι το Kingdom Come Deliverance 2. Στο παιχνίδι έχει μια σκηνή με δύο ατάλαντους τροβαδούρους που λένε το πιο άκυρο τραγούδι έβερ. Είμαι σίγουρος πως όσοι θα το δουν θα τους αρέσει, όχι γιατί είναι καλό, αλλά γιατί τους αρέσει το παιχνίδι. Αν η ίδια σκηνή ήταν στο Veilguard, θα το είχαν κράξει και δίπλα θα είχαν κολλήσει και την φωτογραφία της Πρισίλα. Αν δεν ξέρεις ποια είναι η Πρισίλα, πρώτον ντροπή, δεύτερον παίξε Witcher 3.
Επίλογος
Πού καταλήγουμε; Πουθενά. Ο πάτος δεν έχει βαρέλι πλέον και το λέω με αισιοδοξία. Μου αρέσουν πολλοί κριτικοί και reviewers, αλλά σε όλους – και σε μένα – αναγνωρίζω πολλά διπλά κριτήρια και double standards. Αντί να κρίνουμε ένα παιχνίδι, πρακτικά λέμε αν μας άρεσε και ΜΕΤΑ σκεφτόμαστε τις δικαιολογίες μας. Η ζωή είναι άδικη και τα reviews επίσης. Την μια μας αρέσει έτσι, την άλλη αλλιώς. Κράζουμε τα microtransactions στο ένα παιχνίδι και πληρώνουμε 20 ευρώ skin σε άλλο. Κριντζάρουμε με τρεις γραμμές διάλογο, και γελάμε με σκηνές που έχουν γράψει τρίχρονα. Τα παιδικά γραφικά είναι οκ στο Zelda, αλλά στο DragonAge θέλουμε να βλέπουμε ξεκοιλιάσματα. Hypariζομαστε μόνοι μας και μετά γκρινιάζουμε που δεν είναι τα παιχνίδια καλά.
Και εννοείται πως ελάχιστοι θα κάνουν αυτοκριτική. Οι μεν devs κρύβονται πίσω από την τοξικότητα μίας μερίδας gamers και οι gamers κρύβονται πίσω από την απληστία των εταιριών. Αλληλοκατηγορίες εκτοξεύονται και στο τέλος ο καθένας ζει στη δική του φούσκα, εφαρμόζοντας δύο μέτρα και δύο σταθμά αναλόγως τι του αρέσει και τι όχι.
