Πιστεύω πως όλοι οι gamers έχουμε ένα παιχνίδι το οποίο το έχουμε σε μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Μπορεί να μην είναι το καλύτερο παιχνίδι που έχουμε παίξει ποτέ, αλλά είναι το παιχνίδι που έχει χαραχτεί με πυρωμένο σίδερο στην καρδιά μας. Είναι το παιχνίδι που μας έκανε να λατρέψουμε το gaming, και που μέχρι σήμερα το περνάμε από ένα walkthrough για 665η φορά. Για τον Boomer Gamer, αυτό το παιχνίδι είναι το Mafia: City of Lost Heaven.
An Offer You Can’t Refuse
Το Mafia βγήκε το 2002 από την τότε Illusion Softworks (μετέπειτα 2Κ Czech), κάτι που σημαίνει πως είναι τόσο παλιό που αν ήταν άνθρωπος, τώρα θα είχε πάρει πτυχίο. Στο παιχνίδι, ακολουθούμε την πορεία του Tommy Angelo, ενός ταρίφα του 1930 που η ζωή τον αναγκάζει να μπει στην μαφία του Don Salieri. Σιγά σιγά ανεβαίνει βαθμίδα στην μαφία και μετατρέπεται απο ταξιτζή σε πληρωμένο εκτελεστή – με ό,τι αυτό σημαίνει. Την δυναμική της ιστορίας πλαισιώνει ένα από τα καλύτερα cast στην ιστορία του gaming. Είμαι σίγουρος πως στο γραφείο των Τσέχων έπαιξε αυτή η συζήτηση:
-Ρε συ Πάβελ, κάνουμε παιχνίδι για την μαφία, σωστά;
-Ναι ρε Ντάνιελ.
-Και το Sopranos, είναι σειρά για την μαφία, σωστά;
-Κάπου το πας εσύ…
-Τι θα έλεγες, αν παίρναμε όλο το cast των Sopranos και τους βάζαμε να κάνουν voiceover;
-Ντάνιελ, αυτή ήταν η καλύτερη ιδέα που έχω ακούσει.
Και κάπως έτσι, ηθοποιοί όπως ο William DeMeo, ο Matt Servitto, ο Dan Grimaldi, ο Jon Doman, ο Ray DeMattis, και η Cara Buono (η μαμά Wheeler από το Stranger Things), ενσάρκωσαν τους χαρακτήρες του Mafia, δίνοντας την πιο κινηματογραφική εκδοχή βιντεοπαιχνιδιού μέχρι τότε.
Gameplay (and stuff)
Από άποψη gameplay, το παιχνίδι μοιάζει με το Grand Theft Auto, αλλά διαφοροποιείται σε πάρα πολλά σημεία. To Mafia δεν είναι open world game, δεν είναι sandbox game. Είναι ένα αυστηρά narrative-driven παιχνίδι, χωρισμένο σε είκοσι κεφάλαια-επίπεδα, με το κάθε επίπεδο να έχει ξεχωριστά checkpoints. Λίγο-πολύ σε όλα τα επίπεδα συμβαίνει δομικά το ίδιο πράγμα:
α) εισαγωγή στην ιστορία του κεφαλαίου, παίρνεις όπλο και αμάξι και βγαίνεις στην πόλη.
β) οδηγείς στον προορισμό της αποστολής.
γ) σκοτώνεις ό,τι κινείται σε ακτίνα πεντακοσίων μέτρων.
δ) γυρίζεις πίσω στο αρχηγείο με επιλογή να κάνεις ένα μίνι sidequest.
Προς τιμήν του, το παιχνίδι προσφέρει ένα Free Ride sandbox mode και ένα Free Ride Extreme. Τι είναι το Free Ride Extreme; Είναι έξτρα καθημερινές αποστολές, όπως κυνήγα τον εξωγήινο, ακολούθα τον αόρατο άνθρωπο ή γίνε η Σάντρα Μπούλοκ και οδήγα ένα φορτηγό που πρόκειται να εκραγεί.
Είναι κακογερασμένο και για Boomer Gamer…
Με τα σημερινά standards, θα το λέγαμε πως το παιχνίδι είναι κακογερασμένο, αν δεν ήταν ήδη κακογερασμένο από την αρχή. Το Mafia φημίζεται για το πόσο κόλαση έκανε την ζωή του παίχτη 9 χρόνια πριν το Dark Souls. Τα όπλα είναι φουλ unbalanced. Το recoil είναι στον θεό και μόνο το Colt 1911 ή το Tommy Gun να είναι οι μοναδικές καλές επιλογές. Το Colt Detective είναι λίγο χειρότερο από νεροπίστολο. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, μιλάμε πως το ημερολόγιο δείχνει 2002, που σημαίνει δεν έχουν εφευρεθεί cover mechanics, iron sights, το Ε δεν είναι η νόρμα για το action button και εννοείται πως μπορεί να έχεις επιβιώσει από μια διμοιρία μαφιόζους με καραμπίνες, αλλά αν το νερό από την θάλασσα φτάσει στον αστράγαλο έχεις πεθάνει.
…Αλλά
Μιλάμε για μια εποχή που το gaming ήταν ακόμη στα σπάργανά του. Το game reviewing ήταν πενιχρό και οι gamers ήταν απασχολημένοι περισσότερο με το να παίζουν παιχνίδια παρά να τα θάβουν. Με άλλα λόγια, αν το παιχνίδι είχε κάτι να προσφέρει στο gaming, μπορούσαμε να παραβλέψουμε όλες του τις αδυναμίες. Και το Mafia προσφέρει πολλά.
In the end, your best friend kills you.
Το παιχνίδι έχει μια εξαιρετική ιστορία, η οποία ακόμη και σήμερα στέκεται επάξια απέναντι στον ανταγωνισμό. Το Mafia είναι στημένο, όχι γύρω από μια πλοκή (όπως τα παιχνίδια της Remedy), όχι γύρω από τον κόσμο (όπως τα παιχνίδια της Bethesda), ούτε γύρω από τους χαρακτήρες (όπως τα παιχνίδια της Rockstar) αλλά γύρω από μια θεματική ιδέα. Όλο το παιχνίδι συμπυκνώνεται σε μία φράση: «In the end, your best friend kills you». Όλη η ιστορία του Mafia είναι μια σπουδή στο πόσο δηλητηριασμένη και γεμάτη φόβο είναι ζωή του μαφιόζου, ο οποίος μπορεί να έχει τα πάντα αλλά δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανένα. Σε μια εποχή που ακόμη και τα παιχνίδια με ιστορία είχαν πολύ βασικούς διαλόγους, το mafia έθετε θέματα ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας για την σχετικότητα των νόμων, την διαφθορά της πολιτείας, την απληστία των ανθρώπων, ακόμη και τους κανόνες εντός της Μαφίας.
Το παιχνίδι είναι ακόμη και σήμερα μια εξαιρετικά immersive εμπειρία, δίνοντας έμφαση σε μικρές λεπτομέρειες που κάνουν την διαφορά. Σίγουρα, η πόλη του Lost Heaven είναι μια σχετικά βαρετή εμπειρία – πέρα από τις αποστολές, δεν υπάρχει κάτι άλλο. Όμως, η πόλη έχει δύο συστήματα δημόσιας συγκοινωνίας (που δεν είναι fast travel), δύο γέφυρες που ανοίγουν, ένα φουλ κώδικα οδικής κυκλοφορίας και μια αστυνομία που κόβει πρόστιμα με τον ίδιο ζήλο όπως και η κυπριακή.
Ξεχωριστή μνεία για την μουσική που είναι για σεμινάριο και που κάνει εντονότερο το κλίμα του 1930. Το Mafia μας έμαθε την μουσική του Django Reinhardt και των Mills Brothers και είμαστε αιώνια ευγνώμονες για αυτό.
Γιατί θεωρείται Boomer Gamer Παιχνίδι
Το Mafia μπορεί να μην περνάει καν την βάση, ακριβώς επειδή φτιάχτηκε σε μια εποχή πολύ πριν τα σημερινά στάνταρ του gaming. Για τον Boomer Gamer, αυτή είναι η γοητεία του. Σε αντίθεση με τα σημερινά παιχνίδια που έχουν τόσα πολλά πράγματα να λάβουν υπόψη και στο τέλος περιορίζονται από τον ορίζοντα προσδοκιών του παίχτη, το Mafia δεν είχε την υποχρέωση να ακολουθήσει καμία πεπατημένη και για αυτό παραμένει το αυθεντικό παιχνίδι που ήταν και πριν 20 χρόνια. Ναι, έχει προβλήματα στο balancing και difficulty spikes. Ίσως έχει κάποια κενά στην αφήγηση. Εχει εξαιρετικά άβολα shooting mechanics και ένα κάρο loading screens. Όμως είναι ένα παιχνίδι με ταυτότητα, με ιδέες και immersion, ένα παιχνίδι που ακόμη κι αν δεν κατάφερε να κερδίσει την μεγάλη πλειονότητα των gamer, εντούτοις κατάφερε να κρατηθεί στον χρόνο, να αποκτήσει πιστούς οπαδούς και να γίνει franchise με δύο συνέχειες και ένα remake.
Το Mafia ήταν ένα από τα πρώτα παιχνίδια που έδειξε τις δυνατότητες που είχε το gaming ως μέσο επικοινωνίας. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, ήταν από τις κυκλοφορίες που έθεσαν τα θεμέλια του «video games as art». Σε μια εποχή που τα περισσότερα παιχνίδια ήταν 2D platformers, sports games και sandbox παιδικές χαρές, το Mafia άνηκε στην λίστα των παιχνιδιών που όχι μόνο μπορούσαν να προσφέρουν μια καλογραμμένη ιστορία, αλλά μπορούσαν παράλληλα να αποτελέσουν τροφή για σκέψη για τον παίκτη.
Επίλογος
Κλείνοντας, πιστεύω πως μπορούμε να πάρουμε ένα ακόμη μάθημα από το Mafia. Η περίπτωση του Mafia μας δείχνει πως ένα παιχνίδι δεν χρειάζεται να είναι τέλειο για να μείνει στην ιστορία. Η ιδέα πως για να θεωρηθεί ένα παιχνίδι σημαντικό πρέπει να έχει τέλεια γραφικά, αψεγάδιαστο gameplay και πλοκή για σεμινάριο δημιουργικής γραφής, εν ολίγοις δεν ισχύει. Υπάρχουν παιχνίδια που τα έκαναν όλα τέλεια και ξεχάστηκαν. Από την άλλη υπάρχουν παιχνίδια που παρά τα προβλήματά τους έμειναν με χρυσά γράμματα στην ιστορία. Υπάρχει πάντα ένας αστάθμητος παράγοντας στα παιχνίδια που υπερβαίνει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του gameplay. Ως Boomer Gamer οφείλω να ομολογήσω πως τον παρατηρώ όλο και λιγότερο στα παιχνίδια, τα οποία πλέον μοιάζουν προϊόντα φτιαγμένα από επιτροπές και τεχνοκράτες, παρά έργα φτιαγμένα με αφοσίωση και αγάπη για το gaming.
